حكمي ايجي شيرازي، مشهور به «عضدي»، «عضد» و «قاضي عضدالدين»، عالم و
محقق قرن هشتم هجري است. در 701 ق در شهر ايج يا ايگ، در استان فارس و
از توابع استهبان، مركز حكومت شبانكاره گان به دنيا آمد. عضدي كودكي و
ايام تحصيل را در شيراز سپري كرد و شاگرد شيخ زين الدين هيكي، از
شاگردان ناصرالدين بيضاوي بود. وي پس از آموختن كلام، فقه و حكمت الهي
به مقام قاضي القضاتي شيراز رسيد و آن قدر در كارش موفق بود كه چند
سال بعد سلطان ابوسعيد، آخرين پادشاه مغول، وي را به مقام قاضي
القضاتي ايران منصوب كرد. شاه ابواسحاق اينجو شاگرد قاضي عضد بود و مي
توان از ديگر شاگردان وي عبيد زاكاني، شيخ امين الدين كازروني و خواجه
حافظ شيرازي را نام برد.
قاضي عضد بسيار سخي و ثروتمند بود و به طلاب علوم ديني بسيار انعام
مي داد. احمدبن حجر نيز در كتاب درر، وي را پيشوايي معقول، بخشنده و
ثروتمند دانسته است. همچنين خواندمير در حبيب السير آورده است: «آن
جناب سرآمد فضلا، محققين و افضل علماي مدققين بود، در مبادي ايام شباب
به تكميل فنون معقول و منقول و تحصيل فروع و اصول موفق گشته و به
افاده مشغول مي فرمود. برخي نيز گفته اند كه ايجي رندي پيشه كرد و به
زبان طنز و هزل از خرابي زمان و فساد مردم انتقاد مي كرد. عبيد زاكاني
براي او حكايت هايي طنزآميز آورده است. لطيفه هايي نيز به نقل از او
در گلشن لطائف آمده است. مولفان درباره تاريخ درگذشت قاضي عضد به
اختلاف سخن گفته اند، اما روشن است كه قاضي عضد سرانجام بدي داشت. وي
به خشم ملك اردشير گرفتار شد و به زنداني در يميان، واقع بر كوهي مشرف
بر زادگاهش افتاد و در 756 و يا 760 ق در زندان از دنيا رفت.
٭ به نقل از كتاب
<تقويم تاريخ، فرهنگ و تمدن اسلام و ايران>
نظرات شما عزیزان: